مهارت شنیداری (listening یا لیسنینگ) یکی از ارکان اساسی یادگیری زبان‌های خارجی است. این مهارت به ما کمک می‌کند تا گفتار دیگران را درک کنیم و ما را قادر می‌سازد تا ارتباط مؤثری با دیگر انگلیسی زبانان برقرار کنیم. با توجه به اینکه لیسنینگ شامل توانایی درک و پردازش اطلاعات شنیداری است، تقویت این مهارت نیازمند تمرین و تکنیک‌های خاصی است. در این مقاله، به بررسی چند نمونه از این تکنیک‌های تمرینی موثر برای تقویت مهارت لیسنینگ خواهیم پرداخت.
مقدمه
مهارت شنیداری (listening یا لیسنینگ) یکی از ارکان اساسی یادگیری زبان‌های خارجی است. این مهارت به ما کمک می‌کند تا گفتار دیگران را درک کنیم و ما را قادر می‌سازد تا ارتباط مؤثری با دیگر انگلیسی زبانان برقرار کنیم. با توجه به اینکه لیسنینگ شامل توانایی درک و پردازش اطلاعات شنیداری است، تقویت این مهارت نیازمند تمرین و تکنیک‌های خاصی است. در این مقاله، به بررسی چند نمونه از این تکنیک‌های تمرینی موثر برای تقویت مهارت لیسنینگ خواهیم پرداخت.
گوش دادن فعال (Active Listening)
گوش دادن فعال (Active Listening) به معنای توجه کامل به آنچه که گفته می‌شود، است. گوش دادن فعال نه تنها به شما کمک می‌کند تا اطلاعات را بهتر درک کنید، بلکه باعث می‌شود تا مهارت‌های گفتاری شما نیز تقویت شود. این تکنیک شامل چند مرحله‌ی کلیدی است:
• تمرکز بر گوینده: سعی کنید تمام حواس خود را به گوینده معطوف کنید و از حواس پرتی مانند تلفن همراه یا تلویزیون خودداری کنید. بدین صورت می‌توانید تا حد ممکن پیوسته کلام گوینده را دنبال کنید که اصطلاحا به آن (Listening Intensively) می‌گویند.
• یادداشت‌برداری: در حین گوش دادن، نکات کلیدی و کلمات جدید را یادداشت کنید. یادداشت برداری (Taking notes) به شما کمک می‌کند تا مطالب را بهتر درک کنید و به دنبال تشخیص و تفکیک کلمات به همراه دنبال کردن پیوسته‌ی گوینده باشید.
• تکرار و بازخورد: بعد از گوش دادن، تلاش کنید آنچه را که شنیده‌اید با کلمات خود تکرار کنید. این کار کمک می‌کند تا به دنبال خلاصه‌سازی و تکرار کلام گوینده، مجبور به تمرکز بر آنچه می‌شنوید و دنبال کردن آن باشید.
- گوش دادن چندباره (Repeated Listening)
این تکنیک شامل گوش دادن به یک منبع صوتی طی چندین مرتبه است. این تکنیک برای داوطلبینی که در حال آماده شدن برای یکی از آزمون‌های زبان انگلیسی مثل آیلتس (IELTS) یا تافل (TOEFL) هستند که معمولا بخش لیسنینگ (Listening) آنها از الگوهای ثابتی پیروی می‌کند، می‌تواند تا حد معجزه‌آسایی اثربخش باشد. فقط حواستان باشد که اگر با این تکنیک تمرین لیسنینگ (Listening) می‌کنید، بی‌هدف نباشید و از مراحل زیر تبعیت کنید:
• مرحله‌ی اول: فقط به مفهوم کلی توجه کنید تا موضوع اصلی را درک کنید. در این مرحله لازم نیست تا از معانی تک تک کلمات یا جزئیات گفته شده سر در بیاورید و همین که متوجه شوید گوینده در مورد چه موضوعی صحبت می‌کند کافی است.
• مرحله‌ی دوم: این مرتبه به جزئیات و نکات خاص دقت کنید. سعی کنید تا مسائل ریزتری را هم که گوینده مطرح می‌کند درک کنید. در این مرحله می‌توانید از تکنیک نُت‌برداری برای ثبت نکات کلیدی و مهم استفاده کنید.
• مرحله‌ی سوم: این بار که فایل صوتی مورد نظر را پخش کردید، سعی کنید عبارات و کلمات جدید را شناسایی کنید. حتی آنها را بنویسید و اگر با املا، معنی و یا تلفظ آنها آشنا نیستید یادشان بگیرید و این لغات و عبارات جدید را در یک دفترچه یادداشت کنید.
تماشای فیلم و سریال با زیرنویس
یکی دیگر از روش‌های پرطرفدار بین زبان‌آموزان برای تقویت مهارت لیسنینگ (Listening)، تماشای فیلم و سریال است که نه تنها جنبه‌ی سرگرمی برای آنها دارد، بلکه این امکان را می‌دهد تا از هر زمان آزادی برای تقویت مهارت لیسنینگ (Listening) استفاده کنند. علاوه بر تقویت لیسنینگ (Listening)، تماشای فیلم و سریال کمک می‌کند تا با زبان محاوره‌ای و اصطلاحات عامیانه آشنا شوید و منبعی از واژگان کاربردی را برای یادگیری در اختیارتان قرار می‌دهد. برای بهره‌برداری بیشتر از این روش، حتما حواستان به این موارد باشد.
• انتخاب فیلم‌ها و سریال‌های مناسب: فیلم‌ها و سریال‌هایی را انتخاب کنید که دیالوگ‌های طبیعی داشته باشند و به موضوعات روزمره بپردازند و مهمتر از همه‌ی اینها، شما مشتاق تماشای آنها باشید و از تماشایشان لذت ببرید.
• استفاده از زیرنویس: بهتر است که ابتدا از زیرنویس انگلیسی استفاده کنید و سپس به تدریج زیرنویس را حذف کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا همزمان با شنیدن، کلمات را ببینید و هم با تلفظ آنها آشنا شوید و هم به خاطر بسپارید و یا یادداشت کنید.
• تکرار دیالوگ‌ها: بعد از گوش دادن، سعی کنید دیالوگ‌ها را تکرار کنید. این کار علاوه بر تقویت لیسنینگ (Listening) به تقویت تلفظ و بیان شما کمک خواهد کرد.
- نوشتن: در طی تماشای فیلم، واژگان و اصطلاحات جدید و جالبی که با آنها آشنا می‌شوید را در یک دفترچه یادداشت کنید. این گونه بعد از مدتی یک منبع کارآمد از لغات و اصطلاحات پر تکرار و مهم زبان انگلیسی دارید.
- تکنیک‌های فعال‌سازی تمرینات لیسنینگ (Listening)
به جز نُت‌برداری که مفصلا توضیح داده شد و تکنیک shadowing، که شامل تکرار همزمان گفتار گوینده است، تکنیک‌های دیگری نیز برای تقویت مهارت لیسنینگ وجود دارد. اما تکنیک shadowing را چطور می‌توانیم به صورت صحیح و با بازدهی بالا انجام دهیم و چه تکنیک‌های دیگری برای بهبود تمرینات لیسنینگ (Listening) وجود دارند؟ پس ادامه‌ی مقاله را از دست ندهید.
1. تکنیک Shadowing
تکنیک shadowing یک روش مؤثر برای تقویت لیسنیگ (Listening) است. در این تکنیک، زبان‌آموز به یک گوینده (معمولاً یک فرد بومی) گوش می‌دهد و همزمان با او صحبت می‌کند. این روش به زبان‌آموز کمک می‌کند تا تلفظ، لحن، ریتم و ساختار جملات را بهتر یاد بگیرد.
مراحل اجرای تکنیک Shadowing:
انتخاب منبع مناسب: یک فایل صوتی یا ویدیویی انتخاب کنید که شامل گفتار طبیعی باشد. این فایل می‌تواند یک پادکست، سخنرانی، فیلم یا مکالمه باشد.
گوش دادن اولیه: ابتدا فایل را یک بار گوش دهید تا با موضوع و محتوای آن آشنا شوید.
گوش دادن همزمان: فایل را دوباره پخش کنید و همزمان با گوینده صحبت کنید. سعی کنید به طور همزمان و با همان سرعت او صحبت کنید.
تکرار: این فرآیند را چندین بار تکرار کنید. با هر بار تکرار، سعی کنید به جزئیات بیشتری توجه کنید و تلفظ و لحن خود را بهبود ببخشید.
ضبط صدا: اگر ممکن است، صدای خود را ضبط کنید و سپس به آن گوش دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید.
تمرکز بر کلمات جدید: در حین shadowing، به کلمات و عبارات جدید توجه کنید و تلاش کنید آنها را در جملات خود استفاده کنید.
مزایای تکنیک Shadowing
تقویت لیسنینگ (Listening): با گوش دادن فعال و تکرار، لیسنینگ (Listening) شما بهبود می‌یابد.
بهبود تلفظ: تکرار عبارات به شما کمک می‌کند تا تلفظ درست کلمات را یاد بگیرید.
تقویت دایره لغات: با مواجهه مکرر با کلمات جدید، دایره لغات شما گسترش می‌یابد.
افزایش اعتماد به نفس: هر چه بیشتر تمرین کنید، اعتماد به نفس شما در گوش دادن به مطالب و فایل‌های صوتی جدیدتر و صحبت کردن افزایش می‌یابد.
- تکنیک Transcribe
تکنیک transcribe (تدوین یا رونویسی) یکی از روش‌های مؤثر برای تقویت لیسنینگ (Listening) برای زبان‌آموزان است. در این تکنیک، زبان‌آموز به یک فایل صوتی یا ویدیویی گوش می‌دهد و سپس آنچه را که شنیده است، می‌نویسد. این فرآیند به زبان‌آموز کمک می‌کند تا دقت بیشتری در شنیدن و درک زبان داشته باشد.
مراحل اجرای تکنیک Transcribe:
انتخاب منبع مناسب: یک فایل صوتی یا ویدیویی انتخاب کنید که شامل گفتار طبیعی باشد. این می‌تواند یک پادکست، مصاحبه، سخنرانی یا مکالمه باشد.
گوش دادن اولیه: قبل از شروع به رونویسی، فایل را یک بار گوش دهید تا با موضوع و محتوای آن آشنا شوید.
گوش دادن و نوشتن: فایل را پخش کنید و به آرامی گوش دهید. در هر بار پخش، سعی کنید جملات یا عبارات را بنویسید. می‌توانید فایل را متوقف کنید و دوباره پخش کنید تا مطمئن شوید که همه چیز را درست نوشته‌اید.
بررسی و ویرایش: پس از اتمام رونویسی، متن نوشته شده را با فایل صوتی مقایسه کنید. به دنبال اشتباهات یا نکات نادرست بگردید و متن را ویرایش کنید.
تحلیل متن: به جملات و ساختارهای زبانی توجه کنید. سعی کنید کلمات جدید یا عبارات خاص را شناسایی کرده و آنها را یادداشت کنید.
تمرین مجدد: می‌توانید متن نهایی را با صدای بلند بخوانید تا تلفظ و لحن خود را تقویت کنید.
مزایای تکنیک Transcribe
تقویت لیسنینگ (Listening): این تکنیک به شما کمک می‌کند تا به جزئیات گفتار دقت بیشتری داشته باشید و لیسنینگ (Listening) خود را تقویت کنید.
بهبود دایره لغات: با نوشتن و تحلیل متن، با کلمات و عبارات جدید آشنا می‌شوید.
تقویت مهارت نوشتاری: این روش به شما کمک می‌کند تا نوشتن خود را بهبود ببخشید و ساختارهای زبانی را بهتر درک کنید.
افزایش تمرکز: در حین رونویسی، تمرکز شما بر روی گفتار افزایش می‌یابد که به یادگیری بهتر کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری:
تقویت لیسنینگ (Listening) یا همان مهارت شنیداری، علاوه بر قرار گرفتن در معرض فایل‌های صوتی به زبان انگلیسی نیازمند تمریناتی است که بتواند این مهارت را فعال کند. با استفاده از تکنیک‌هایی نظیر Repeated Listening، shadowing و transcribe می‌توانید تا حد قابل قبولی این مهارت را تقویت و به نقطه‌ی قوت خودتان در زبان انگلیسی تبدیل کنید.